Sesin Sürati-Konu özeti

İNDİR

SES NASIL YAYILIR?

Ses bir enerji türüdür ve dalgalar halinde yayılır. Ses dalgalarının yayılabilmesi için ses dalgalarının kaynağından çıktığı ortamda taneciklerin olması gerekir. Bu nedenle ses dalgaları katı, sıvı ve gaz gibi maddelerde yani maddesel ortamlarda yayılabilir.

Boşlukta, maddesel ortam yani tanecikler olmadığı için ses kaynağının titreşim sonucu yaydığı titreşim enerjisi taşınamaz ve ses boşlukta yayılmaz.

Ses dalgaları su dalgalarına benzer fakat su dalgaları gibi görünen dairesel dalgalar şeklinde değil, görünmeyen küresel dalgalar şeklinde yayılır.

Ses dalgaları, ortamdaki taneciklerin kendilerinin değil, taneciklerin titreşim enerjilerinin taşınması sonucu oluşur. Ses kaynağından çıkan ses dalgaları, yayıldığı ortamdaki maddenin taneciklerini titreştirir. Titreşen tanecik etrafındaki diğer tanecikleri titreştirir ve bu nedenle ses bir tanecikten diğerine yayılır.
Cisimlerin titreşmesi ile meydana gelen sesin kulağımıza kadar gelebilmesi için ses kaynağı ile kulağımız arasında katı – sıvı – gaz gibi maddesel bir ortamın bulunması gerekir.

SESİN YAYILMA HIZI

Gök gürültüsü ve şimşek aynı anda meydana geldiği halde gök gürültüsünün sesinin, şimşek çakmasından sonra duyulmasının nedeni sesin hızının ışık hızından daha küçük olmasıdır. Sesin havada yayılma hızı 340 m/s, ışığın havada yayılma hızı ise 300.000.000 m/s’dir. Işığın hızı sesin hızından daha büyük olduğundan şimşeğin ışığını gördükten sonra gök gürültüsünün sesini duyarız.

Sesin yayılması için maddesel ortam gerekir. Ses boşlukta yayılmaz. Işık ise boşlukta yayılır.

Ses dalgalarının yayılma hızı bu sesin yayıldığı;

*Ortamın sıcaklığına bağlıdır. Sıcaklık arttıkça sesin yayılma hızı artar.

*Ortamın yoğunluğuna bağlıdır. Yoğunluk arttıkça sesin yayılma hızı artar

*Ortamın cinsine bağlıdır. Ses en hızlı katılarda daha sonra sıvılarda en yavaş ise gazlarda yayılır.